Lot do Nepalu mam trzyetapowy: Warszawa – Bruksela – New Delhi – Kathmandu. Do Belgii lecę Lotem, a dalej indyjską linia Jet Airlines. Po wielu rozterkach zdecydowałem się nie kupować wizy tranzytowej do Indii, jako że – zgodnie z wieloma relacjami na forach – Jet opiekuje się pasażerami, którzy tranzytują w Delhi w drodze to Kathmandu.

Po nędznie przespanej nocy ok. 0500 rano jestem na Okęciu. Po raz pierwszy od wielu miesięcy z plecakiem i w butach trekkingowych, a nie w garniturze, udając poważnego biznesmena. To natychmiast wzbudza podejrzenia – jak ja w ogóle śmiem zbliżać się do stanowiska odpraw dla business class? Karta frequent flyer jednak czyni cuda i odprawę plus security check udaję mi się załatwić w 10 minut.

Już po drugiej stronie lustra orientuję się, że mam boarding pass jedynie na odcinek WAW – BRU, co wzbudza moje uzasadnione zaniepokojenie… Po chwili okazuje się, że systemy Lotu nie rozmawiają z systemami Jet Airlines, z którymi lecę do Delhi i boarding pass będę musiał załatwić sobie w Brukseli. Biorąc pod uwagę, że na transfer mam niecałą godzinę, a zupełnie nie znam lotniska, zaczynam się lekko niepokoić. Ostatecznie ładuję się na pokład czegoś bardzo małego i natychmiast zapadam w cen. Budzę się po jakimś czasie i z rosnącym niepokojem widzę, że wciąż stoimy na Okęciu… Jak na razie 10 minut opóźnienia. Oczyma duszy widzę się koczującego w BRU, czekając na kolejne połączenie do Delhi, podczas gdy hordy turystów całkowicie zadeptują Himalaje. Not cool. Zaraz potem startujemy. W BRU jestem 40 minut przed odlotem samolotu do Delhi. Sprintem przemierzam niekończące się korytarze, labirynty schodów i ruchowych chodników, kolejny security check i na 15 minut przed odlotem jestem przy właściwym desku. W chwile potem mam już boarding pass do Delhi i Kathmandu, a pan gejtownik zapewnia mnie, że mój plecak z całą pewnościa poleci ze mną. So far so good. Wchodzę na pokład i natychmiast znajduję się w innym świecie – sari, turbany, różne odcienie brązu, a do tego stewardessy piękne jak księżniczki. Co więcej, miejsce obok mnie jest wolne, co przy 8-godzinnej podróży ma znaczenie niebagatelne. Ani chybi dobra karma procentuje.

Startujemy, a ja w ramach oswajania się z kulturą subkontynentu oglądam Bollywódzki film sensacyjny „Khakee”. Trwa jedynie 3 godziny. Są to niezwykle ciężkie 3 godziny, podczas których stwierdzam, że robiłem słusznie unikając Bollywood do tej pory. Poza tym lot niezwykle udany, dobrze karmią. W Delhi jestem na czas – tutaj zaczyna się kolejny nieco nerwowy okres. Co prawda nie muszę spieszyć się na kolejny lot, samolot do Kathmandu odlatuje za osiem godzin, ale , jak wspominałem wcześniej, nie mam wizy tranzytowej.

Nowe lotnisko w ND robi bardzo dobre wrażenie – wielkie, puste i nieingerujące. Chwilami mam wrażenie, że pracowników jest więcej niż pasażerów. Każda toaleta ma swojego opiekuna, podobnie jak każde kilka rzędów krzeseł przy gejtach. Doprowadza to do zabawnych sytuacji – gdzieś nad ranem idę do jednej z toalet ogolić się i ogólnie doprowadzić  do stanu zbliżonego do ludzkiego. Gdy rozkładam utensylia, czuje na sobie czyjś wzrok – zerkam nieśmiało w lustro i widzę młodego Hindusa w uniformie, który stoi za mną i uważnie śledzi wszelkie moje poczynania. Staram się traktować to jako najnaturalniejszą rzecz na świecie – co nie przychodzi mi łatwo. Co więcej, mój asystent podaje mi papierowe ręczniki i za każdym razem pokazuje gdzie mam umieścić zużyte. Po pięciu minutach takich zabaw mam trochę dosyć, zwijam więc sprzęt i opuszczam łazienkę nie do końca pewien, czy mam dać jakieś pieniądze, podziękować, czy potraktować jak powietrze. Ostatecznie jedynie dziękuję.

Wracając do wizy – przemierzywszy kilometry korytarzy, docieram do strefy tranzytowej. Tutaj widzę już podekscytowane stadko trekerów, którym zawiaduje nieco zmęczony pracownik Jeta. Sprawdza mój boarding pass, dostaję przywieszkę na bagaż podręczny, zostaję przeszukany pod kątem bomb i innych narzędzi masowej zagłady i po niecałych 30 minutach, nic – poza 7 godzinami – nie dzieli mnie od lotu do KTM. Przez kolejne kilka godzin próbuje spać, co nie wychodzi najlepiej. Od kilku dni jestem pełen wyjazdowej antycypacji, co skutkuje adrenalinowym hajem, sen wydaje się kwestią nadmiarową i niepotrzebną. Jak później policzyłem, w ciągu 48h spałem ok. 8h, głównie zaliczając serie krótkich cat naps po 15-20 minut. Po 3-4 takich napsach mogłem całkiem nieźle funkcjonowac kolejne 4h. w końcu gdzieś na 2h przed odlotem udaje mi się zasnąć na nieco dłużej, całą godzinę.

Lot do Kathmandu bez niespodzianek – tutaj również nieźle karmią, mimo ze cała operacja trwa 1h 20 minut. LOT i Lufthansa powinny uczyć się od Jeta. Gdzieś na 30 minut przed lądowaniem z chmur wynurzają się Himalaje. Widok jest jedyny w swoim rodzaju, udały nam się te góry. Rozpoznaję oszczególne masywy i szkicuje w myślach swoją trasę… Mam do przejścia imponujący kawałek terenu.

Samo podejście do KTM również ciekawe – góry niższe, góry wyższe, generalnie nic nie wskazuje na to, że gdzieś w środku kryje się 2-milionowe miasto. W pewnej chwili zza gór wynurza się spora niecka, w której bez zbędnej zwłoki lądujemy.

Kwestie wizowe i security to formalność, miałem przygotowany formularz wizowy, zdjęcia, więc udaje mi się wysforować przed jakąś setkę trekkerów i po ok. 20 minutach wychodzę z terminala. Terminala, który w niczym nie przypomina tego w Delhi. Panuje przyjazna rozpierducha, z samolotu do budynku idziemy na piechotę, żołnierze i urzędnicy znudzeni do granic wytrzymałości nie zwracają na nic uwagi – generalnie zaczynam czuć się jak w domu. Biorę głębszy wdech i rzucam się w szpony tłumów czekających na zewnątrz…

Jako że dzień wczorajszy obfitował w multum atrakcji, dzisiaj postanowiłem odwiedzić tylko jedno miejsce – Bhaktapur, dawną stolice Nepalu, położoną kilkanaście kilometrów od Kathmandu. Taksówką dojeżdżam do Ratna Park, parku położonego w centrum miasta, dalej mam zamiar jechać zbiorkomem. Mam szczęście, bo mój taksówkarz wysadza mnie dokładnie na wprost przystanku autobusów do Bhaktapur.

Komunikacja zbiorowa w Nepalu to wyjątkowo szeroki temat, który dzisiaj mam nadzieję poznać nieco lepiej. Na samym dole drabiny znajdują się mechaniczne riksze, które z racji na pagórkowatość miasta i traffic, który wymaga decyzji podejmowanych w mgnieniu oka, nadają się wyłącznie do wycieczek na krótkie dystanse. Nieco wyżej znajdują się riksze silnikowe, czyli Tuk-tuki – urocze, trójkołowe pojazdy, coraz częściej napędzane silnikiem elektrycznym. O Tuk-tukach napiszę nieco więcej niżej. Potem mamy mikrobusy – coś jak pomniejszone wersje naszych busów z Zakopanego i okolic  – i na koniec właściwe autobusy. Autobusy też są mniejsze – mają 6-7 rzędów miejsc, w każdym rzędzie mieszczą się cztery osoby, dwie przy każdym oknie. Załoga autobusu składa się z dwóch osób – kierowcy i menedżera pojazdu, który ma za zadanie zbieranie pasażerów, informowanie wszystkich wokół dokąd autobus jedzie, oraz zbieranie opłat za bilety. Na samej górze drabiny mamy zaś taksówki , o których pisałem już wcześniej. Taksówki docierają w dowolnie wybrane miejsca, ale niekoniecznie są szybsze od Tuk-tuków. I 10x droższe.

Menedżer mojego pojazdu szybko wyławia mnie z tłumu, wołając ‘Bhaktapur?’. Potwierdzam, pytam o cenę i dowiaduję się, że po tej podróży zbiednieję o 20 rupii. Cena jest oszałamiająca, więc szybciutko ładuję się na pokład. W nieco ponad godzinę później jesteśmy na miejscu. Odwiązuję arafatkę z twarzy (ilość pyłu na nepalskich drogach jest zabójcza, sporo miejscowych nosi specjalne maski na twarz – prostokąty materiały z gumkami po bokach, które zaczepia się o uszy, osłaniając usta i nos) i ruszam na podbój Bhaktapur.

Bhaktapur to dosyć dobrze zachowane miasto średniowieczne. Wąskie uliczki, drewniane domy, place (łącznie z klasycznym Durbar square, placem przed pałacem króla) i placyki, enklawy klasycznego rzemiosła. Miasto ma dwa ciągi komunikacyjne – jeden turystyczny, który zaczyna się od Durbar square, z masą sklepików z lepszej lub gorszej jakości produktami, na które łasi są turyści i drugi, gdzie toczy się normalne życie. Nieco za późno wysiadam z autobusu, więc na początku trafiam na ten drugi ciąg. Robię trochę zdjęć i przymierzam się do fotografowania ludzi… Trafia mi się urocza dziewczynka, a potem biorę się za kamieniarza, który nie zwraca na mnie specjalnej uwagi, i nie wychodząc z rytmu wydobywa swoje lwy z kamienia. Potem pani od sortowania ziaren – tu też z górki, co prawda pani explicite życzy sobie pieniędzy za sesję, ale zgadza się – robię kilka zdjęć, moim zdaniem całkiem udanych, płacę i idę dalej. Zachęcony sukcesem próbuje szczęścia u kolorowo ubranych dziewcząt, robiących na drutach czapki i inne utensylia od zimna. Wyglądają zjawiskowo, ale na zdjęcia się nie zgadzają, pieniędzy również nie chcą. Zaczepiam kilka grupek, ale odpowiedź jest wszędzie taka sama. Żeby podnieść się na duchu zjadam momo w barze dla tubylców. Płace 30 rupii za pierogi z mięsem, co jest zdecydowanym rekordem. Pierogi jak zawsze znakomite, do tego pływają w pikantnej, nieco mlecznej zupie, która pochłaniam równie chciwie jak pierogi.

Po momosach robię się senny. No, trucizna działa szybko, myślę sobie, i ruszam na plac Durbar zrobić kilka ostatnich zdjęć. W chwile potem znajduję autobus z powrotem. Menedżer pojazdu tym razem jest sprytny – chce 50 rupii za kurs do KTM. Robię wielkie oczy i pytam jak to możliwe – w jedną stronę 20, a w drugą 50? Wyraźnie zbijam go z tropu, chyba jest mu głupio. ‘I’ll pay you twenty, OK?’ pytam, na co on ochoczo kiwa głową. W 40 minut później jestem przy Ratna Park.

Zachęcony udaną podróżą autobusem, szukam tuk tuka, który zabierze mnie do stupy. Okazuję się to wyjątkowo proste, bowiem tuk tuki gromadzą się pod tablicami z numerami tras. Znajduję właściwą tablicę i już po chwili jestem w środku. Standardowy tuk tuk jest maksymalnie klaustrofobiczny – w środku ma może 120 cm wysokości i 150 długości, wąskie ławki pod ścianami i okna, które kończą się na wysokości brody. Na te wąskie ławki wchodzi do 6 osób z każdej strony. Jako że okna są nisko, a głowa wysoko, widać niewiele, co dla osoby spoza Kathmandu może być frustrujące. Należy się jednak wyluzować i czekać aż menedżer pojazdu (bo w tuk tuku również mamy kierowcę i menedżera) dam nam znać, że czas wysiadać. Pojazd, którym jechałem nie miał żadnych wskaźników – wyłącznie kierownicę, pedały i otwartą skrzynie biegów (widać było stalową linkę, którą służy do zmiany przełożeń). Nie zmienia to faktu, że szybko i w miarę komfortowo (jak na Nepal) dojechałem na miejsce, płacąc ułamek tego, co zapłaciłbym jadąc taksówką. Zdecydowanie polubiłem tą formę transportu.

Dzień kończę wizytą w moim ulubionym barze mlecznym, tym razem nieco kontroluję się przy zamawianiu. Czarna herbata, Thuk pah i smażony ryż z warzywami. Wokół mnie kobiety w tybetańskich strojach, zywo konwersują. Żałuję, ze nie rozumiem ani słowa – może warto by się podciągnąć lingwistycznie w tym kierunku… No, ale to plany na dalszą przyszłość. Zaczepia mnie młody Nepalczyk, rozmawiamy trochę, ma 22 lata, właśnie kończy 10th grade, czyli coś jak nasza II klasa liceum (w starym systemie), potem planuje zostać nauczycielem. Pochodzi z Solu Khumbu, czyli dystryktu nieopodal Everestu. Fakt, że wiem, gdzie leży jego dystrykt sprawia mu dużą przyjemność. Rozmawiamy trochę o trekach, potem pyta mnie, czy jestem żonaty… Przez chwilę zastanawiam się, czy mnie czasem nie podrywa, ale zaraz przypominam sobie, że tutaj chłopaki chodzą za rękę, bo są kumplami, klimaty homoerotyczne nie mieszczą się w tutejszej mentalności, a w każdym razie nie są powszechnie akceptowane i z całą pewnością nie eksponowane.

Na koniec kilka słów o piwie w Nepalu. Standardowo piwo sprzedaje się w butelkach (nie widziałem jeszcze beczkowanego) 0,66l. Najpopularniejsze marki to San Miguel, Tuborg i Everest. Piwo jest dosyć drogie – wspominana butelka 0,66 kosztuje 150 rupii (6 zł) w sklepie i ok. 300 w knajpie. Biorąc pod uwagę, że w ulicznym bhatti można najeść się do syta za 100-150 rupii, jest to koszt znaczący. Na prowincji można spotkać piwo jęczmienne, ale nie miałem jeszcze okazji go spróbować. Lokalne alkohole takie jak niepowtarzalna jabłkowa brandy z okolic Jiri są w KTM praktycznie niedostępne (znaczy się, najpewniej trzeba wiedzieć gdzie szukać).

Jutro ruszam na pierwszy trek (Jiri – Lukla – Tumlingtar – Makalu Base Camp – Tumlingtar), nie będzie mnie około miesiąca, więc dzisiaj ostatni moment na domknięcie rożnych spraw logistycznych. Spod stupy łapię mikrobus do Ratna Park, obok mam piekielny dworzec autobusowy i supermarket, instytucję praktycznie nie spotykaną Nepalu. Mikrobus zapchany do granic możliwości, w pewnej chwili dziewczyna w szkolnym mundurku jedzie na stojąco – niebywała ekwilibrystyka. Chcę nawet zaproponować, żeby usiadła mi na kolanach, ale wolę nie ryzykować poważnego culture cash.

Po krótkich poszukiwaniach udaję mi się znaleźć kasę biletową – płacę 470 rupii i mam bilet na super express bus do Jiri. Super express jedzie 7 godzin (o ile pamiętam jest to odległość 180 kilometrów). Zwykłe autobusy jadą nawet 12h, w porywach do 16h. Mam miejsce B12, nie wiem, czy doszukiwać się analogii z bombowcem. Po dworcu supermarket – klimatyzowany, strzeżony przez dwie urocze panie w mundurach. Kupuje szturm żarcie –  suszone owoce, orzechy, batony, masło czekoladowe. Teoretycznie nie będę potrzebował jedzenia, bo podstawowa infrastruktura jest dosyć dobrze rozwinięta w tej okolicy, ale wolę nie ryzykować.

Wracam przez stupę: kręcę młynkami i kupuję piękne, poczwórne, mosiężne dorje (vajra) , żeby uczcić pierwsze zetknięcie z Nepalem. Targi jak zwykle są długie i intensywne – ostatecznie staje dokładnie na 2/3 ceny wyjściowej. Sprzedawca na pożegnanie stwierdza, że dobrze się targuję, i koniecznie mam do niego wrócić, bo tym razem niczego na mnie nie zarobił. Śmieję się tylko, mówiąc ‘I’m sure you’ve made a nice profit on this one…’ – ‘no profit’, odpowiada smutno. Nie wiem doprawdy, jak on się utrzymuje w tym biznesie… No, ale faktycznie wrócę do niego – ma piękną kolekcję phurba, szczególnie jeden wpada mi  w oko. Wyjątkowo masywny, pięknie rzeźbiony w trzech rodzajach metalu. Cena wyjściowa dosyć odstraszająca, a ja już nie mam siły się targować. Do stupy wrócę jeszcze wieczorem, zapalić maślany znicz w intencji udanego treku!

Na koniec zahaczam o swoje bahtti i oprócz than tuk i momo, biorę na podróż dwa roti, tybetańskie chlebki. Od jutra koniec luksusów, zero Internetu, minimum cywilizacji. Kolejne odcinki tej relacji będę spisywał odręcznie i dopiero za 4-5 tygodni będę miał okazję wrzucić do sieci.